Sędziowie już od dobrych kilku lat korzystają z systemu Video Assistant Referee. Wideo weryfikacja jest równie oceniana przez zawodników, kibiców i swoje zdanie mają też trenerzy. Czy system VAR z biegiem czasu zastąpi sędziów?
Jak działa system VAR?
System VAR (eng. Video Assistant Referee) to system w piłce nożnej, z którego sędzia sportowy może skorzystać w razie spornych sytuacji. Mowa tutaj o powtórkach, które są rejestrowane kamerami ulokowanymi na stadionie. Nad VAR czuwa zespół sędziów VAR, którzy monitorują sytuacje z użyciem wideo na zewnętrznych monitorach. W skład VAR wchodzi główny sędzia VAR, jego asystent oraz operator wideo.
Jeśli arbiter chce podpowiedź z centrum VAR, może poprzez komunikację głosową poprosić o wskazówkę. Wówczas osoby odpowiedzialne za VAR przekazują sędziemu odpowiednie informacje. Jeśli to nie jest wystarczające, sędzia piłkarski ma prawo podejść w trakcie meczu do monitora i samemu obejrzeć powtórkę, oceniając przy tym zaistniałe zdarzenie na boisku.
Warto podkreślić, że ostateczna decyzja należy do sędziego głównego. Zasady są bardzo podobne jak przy komunikacji z sędzią bocznym. VAR może dać tylko wskazówkę, zaś końcowy werdykt podejmuje sędzia główny.
Dokładność systemu VAR vs Sędzia sportowy
Utarło się przekonanie, że dobry arbiter nie potrzebuje technologii, aby poprawie ocenić sytuację boiskową i w razie sporów podjąć właściwą decyzję. Ciekawym przykładem z pewnością jest Szymon Marciniak, który w trakcie spotkania samodzielne rozstrzygał kontrowersje i podejmował właściwe decyzje. Polak był nawet wyróżniany przez legendy sędziowskiego fachu i panowała opinia, że Marciniak jest lepszy od systemu VAR.
Nie każdy jest jednak tak precyzyjny jak Marciniak i wielu sędziów chętnie korzysta z systemu VAR, aby ich ostateczne decyzje były jak najbardziej sprawiedliwe. Warto zaznaczyć, że wideoweryfikacja może nastąpić tylko przy kilku sytuacjach: bramkach, czerwonych kartkach, karnych oraz sprawdzenia, który zawodnik, której drużyny dopuścił się przewinienia.
Czym system VAR wyróżnia się od tradycyjnych sędziów? Systemy VAR są w stanie dostarczyć bardzo dokładne i wielokrotne obrazy z różnych kątów, co pozwala na dokładniejszą analizę zdarzeń na boisku. Sędzia na boisku może czasami nie zauważyć wszystkich szczegółów lub popełnić błąd, podczas gdy kamery VAR są w stanie dostarczyć bardziej obiektywny obraz sytuacji.
Trzeba też zauważyć, że sędziowie sportowi są podatni na błędy ludzkie, zwłaszcza w przypadku szybkich i trudnych do oceny sytuacji. Wideoweryfikacja w piłce nożnej może pomóc w eliminacji niektórych z tych błędów, co przekłada się na większą sprawiedliwość w grze.
Główną ideą VAR było to, aby decyzje podejmowane przez system VAR są oparte na obiektywnych obrazach wideo i mecz był sprawiedliwie prowadzony. W tym wypadku opinie są jednak podzielone, bowiem w wielu meczach mimo ingerencji VAR decyzje sędziów były skrajnie kontrowersyjne.
Czy w przyszłości sędzia będzie potrzebny?
Czy w związku z rozwojem VAR, piłka obędzie się bez sędziów? Naturalna kolei rzeczy jest w związku z narastającym rozwojem technologii, wypierana jest większa ingerencja ludzka. VAR niewątpliwie wprowadził nowy wymiar w sędziowaniu piłki nożnej, jednak w przyszłości można się spodziewać, że rola sędziego nie zostanie całkowicie zastąpiona przez maszyny.
Nawet zakładając, że maszyny są odpowiedzialne za monitorowanie meczu, niektóre sytuacje na boisku mogą wymagać „subtelnej” interpretacji zdarzeń, które nie zawsze są jednoznaczne nawet po wielokrotnym oglądaniu na wideo. Wówczas niezbędny jest sędzia główny, który rozstrzygnie spór w zgodzie z przepisami piłki nożnej.
Sędzia jest również odpowiedzialny za utrzymanie płynności gry i jej ciągłości. Choć system VAR działa stosunkowo szybko, to wprowadzanie technologii może czasem zakłócać bieg wydarzeń na boisku.
Wciąż mówimy o głównym arbitrze, jednak inaczej sprawa ma się w przypadku jego asystentów, czyli sędzia boczny lub sędzia liniowy w zależności od słownictwa. Mimo używania VAR, liniowi wciąż pełnią bardzo ważną rolę i trudno sobie wyobrazić, aby miało ich zabraknąć przy liniach końcowych boiska.
Co zmieni się w VAR?
VAR w piłce nożnej jest w teorii nowością i od kilku lat jest stale rozwijany. Trwają prace nad tym, aby system będzie mógł być wykorzystywany w celu weryfikacji decyzji sędziego w przypadku rzutów wolnych, rzutów karnych, żółtych i czerwonych kartek, a także innych sytuacji na boisku, które mogą mieć wpływ na wynik meczu. Wszystko musi być ustalone w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu opóźniać grę obu drużyn.